Onderzoek naar effect van kunsteducatief ontwerp in de samenwerking tussen cliënt met psychiatrische aandoening, diens naaste en zorgprofessional.

All real living is meeting – Martin Buber
In een tijd waarin psychische problemen onder jongeren en volwassenen toenemen, is er een dringende behoefte om aandacht te hebben voor de samenwerking tussen cliënten, naastbetrokkenen en zorgprofessionals in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Dit onderzoek richt zich op het verbeteren van deze samenwerking door middel van een kunsteducatief ontwerp.
De centrale vraag in dit onderzoek is: ‘Hoe kan de samenwerking in de driehoek van cliënten met langdurige psychiatrische aandoeningen, hun naastbetrokkenen en zorgprofessionals verbeterd worden door de inzet van een kunsteducatief product?’
Er zijn verschillende kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethodes ingezet om data te verzamelen. Deze data zijn vanwege diversiteit in samenwerkingen heel breed en veelomvattend. Overkoepelend kwam naar voren dat onuitgesproken gedachten en gevoelens een grote belemmering kunnen vormen voor een effectieve samenwerking. Ook lijkt er een algehele bewustwording nodig te zijn rondom het belang van samenwerken in de triade.
De ontworpen kunsteducatieve producten, zoals het ‘gedachtendoosje’ en de ‘round-fold’ stimuleerden reflectie en openheid, wat leidde tot meer begrip en empathie tussen de betrokkenen. Hierdoor ontstaat er ruimte voor de onuitgesproken gedachten en het gevoel. Deelnemers waren beter in staat elkaars perspectieven te begrijpen. Het esthetische aspect van het kunsteducatief product droeg bij aan de uitnodiging om in beweging te komen en samen te maken.
Het concrete product dat uit dit onderzoek voortkwam, is een kunsteducatief ontwerp dat door middel van een metafoor cliënten, naasten en zorgprofessionals uitnodigt om te reflecteren en verbinding te maken op een emotionele en intuïtieve laag, waarbij de deelnemers zelf kunst maken.

Artist statement

Ik geloof in het belang van mentale gezondheid voor iedereen. Uit mijn ervaring als verpleegkundige in de psychiatrie en mijn eigen worstelingen met mentale obstakels, weet ik dat mentaal gezond zijn een uitdaging kan zijn. In onze huidige, hectische maatschappij wordt het steeds moeilijker om een goede balans te vinden. Het omgaan met de stress van het dagelijks leven is een voortdurende uitdaging. Mentale gezondheid is geen statisch gegeven; het is een dynamisch proces van continu in balans blijven.
Als persoon en als kunsteducator ben ik voortdurend in beweging. Ik ben flexibel en ondersteunend, gericht op het helpen van anderen om hun balans te vinden en te behouden. Mijn doel is om door middel van kleine gebaren en inzichten anderen te inspireren en in beweging te brengen. Hoe deze beweging eruitziet, bepaal jij. Ik heb er geen controle over, maar ik hoop dat mijn ondersteuning leidt tot een positieve verandering.
Kunst biedt een unieke ruimte om deze veranderingen te initiëren. Het stelt ons in staat om op een emotionele manier te reflecteren en te groeien. Als docent verpleegkunde met een affiniteit voor psychiatrie, wil ik mijn studenten niet alleen laten kennismaken met de kracht van kunst, maar ook laten ontdekken wat kunst kan betekenen in hun werk.